Blockchain Nedir?

Blockchain; veri tabanı türlerinden biridir ve internet teknolojisinde özel bir yere sahiptir. Blockchain, blok zinciri olarak da bilinir ve kendine has özellikler taşır. Blok zincirinin eklenme biçimine yönelik kurallar, verinin kaydedilmesiyle birlikte çoğunlukla değişikliğe ve silme işlemine imkân tanımaz. Dolayısıyla geri döndürülemez bir yapıya sahiptir ve mevcut verilerin eklenmesi “bloklar” yoluyla gerçekleşir. 

Blok zinciri, her bir bloğun bir önceki blok üzerine inşa edilmesiyle ortaya çıkan bir yapıya sahiptir. Blokları birbirine bağlayan temel unsur ise aralarında bilgi ortaklığı bulunmasıdır. Bu nedenle blok zincir üzerinde ilerleyerek ilk bloğa yani “genesis bloğuna” ulaşmak mümkündür. 

Kripto para platformları üzerinde önemli bir unsur olan blockchain kapsamında eski blokları değiştirmeye yönelik hareketler doğrudan fark edilir. Bunun sebebi ise blok zinciri dahilindeki bir bloğun mutlaka kendisinden önce gelen bloğun parmak izini taşımasıdır. 

Blockchain teknolojisinin temeli 1970’li yıllardaki patentli “Hash Ağacı” konseptinden yola çıkılarak düzenlenmiştir. 1990’lı yıllarda kriptografi uzmanı olan Scott Stornetta ve Stuart Haber tarafından yapılan çalışmalarda kavramsallaştırılmasa da günümüzdeki modern sistemine yaklaşmıştır. Günümüz koşullarındaki manası ile ilk blok zincirinin Satoshi Nakamoto adlı kişi ya da grup tarafından ortaya konulan “Bitcoin Elektronik Nakit Sistemi” adlı dokümanla yaşıt olduğu bilinir.

Blockchain kapsamında çok sayıda önemli öğenin kullanımı söz konusudur. Blok zinciri ağlarına ait temel bileşenler hakkında bilgi sahibi olunması bu alanda çalışmak isteyen yatırımcı ve girişimciler için faydalı olacaktır.

Blockchain Teknolojisinin Temel Terminolojisi 

Blockchain teknolojisine girerken olmazsa olmaz bazı kavramlardan söz etmek gerekecektir. Blockchain sisteminin temelinde yer alan ve coin piyasası için önemli olan blok, düğüm, iş kanıtı ve madencilik gibi kavramlar blok zinciri teknolojisinin temel terminolojisini oluşturan unsurlardır. Bu nedenle blockchain platformuna giriş yapmak ve konu hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak isteyenlerin terminolojiye dair temel bilgilere hâkim olması faydalı olacaktır.

Blok (Block) Nedir?

Bir kripto para birimine ait blok zincirinde yer alan işlem verilerinin kalıcı bir biçimde kaydedildiği veri tabanındaki yapılar blok olarak adlandırılır. Kısacası bloklar bir araya gelerek ve mantıksal açıdan birbirine bağlanarak blok zincir oluşturur. 

Blockchain bloğu, verilerin kalıcı şekilde kaydedilmesi ile öne çıkar ve ağ tarafından doğrulanmadığı takdirde son işlemlerin kaybedilmesi söz konusu olabilir. Dolayısıyla verilerin doğrulanması ve ardından bloğun kapatılması gerekecektir. Sonrasında blok zinciri dahilinde yeni işlemlerin başlatılması ve doğrulanması amacıyla yeni blok oluşturma aşamasına geçilir. 

Özetle bloklar; bir defa yazıldığı takdirde kaldırılamayan ve değiştirilemeyen kalıcı şekilde işlev gösteren kayıt deposu olarak tanımlanır. Blok zincirinde yer alan bilgilerin şifrelenerek depolandığı ve saklandığı alan olan bloklar; önceki bloklar aracılığıyla şifrelenen işlemlere ait bilgileri içerir ve uzun rakamlarla tanımlanır.

Düğüm (Node) Nedir?

Blockchain açısından önemli bir diğer kavram da şüphesiz ki node’lardır. Node, ağa bağlı olan makineler olarak bilinir ve blok zinciri kopyalarını koruyarak diğer makineler ile bilgi paylaşımı sağlar. Kullanıcılar blok zinciri sürecinde bu işlemi manuel olarak takip etmez. Genel olarak kullanıcının blockchain dahilinde uygulaması gereken işlem blok zinciri yazılımını indirerek uygun şekilde çalıştırmaktır. Diğer uygulamalar buna bağlı olarak otomatik gerçekleşir ve düğüm yani node’lar bunlardan birisidir. 

Madencilik (Mining) Nedir?

Madencilik yani mining; kripto para platformlarının yeni para üretimi yapmak ve mevcut işlemleri doğrulamak amacıyla kullandığı bir süreçtir. Merkez dışı olarak işlem gören ve dünya çapında geniş bir bilgisayar ağını içeren madencilik uygulamaları; kripto para işlemlerinin belgelendiği sanal defterler olarak da nitelendirilen blok zincirlerini doğrular ve güvence altına alır. 

Madencilik işlemi karşılığında yani, coin piyasası kapsamında işlemlere katkıda bulunma oranı karşılığında ağda yer alan bilgisayarlar ödül alır. Madencilere, blok zincirinin korunması ve güvence altına alınması karşılığında blok zinciri dahilinde para ödülü verilir ve bu paralar blok zincirinin sürdürülmesi için bir teşvik niteliğindedir. 

Gerek mevcut kripto para birimindeki eksik ve açıkları tespit etmek gerekse de blok zincirine yeni bloklar ekleyerek ilerlemeyi sürdürmek açısından madenciliğin önemi büyüktür.

İş Kanıtı (Proof Of Work) Nedir?

İş kanıtı blockchain sisteminin sorunsuz bir düzlemde sürmesi ve devamlılığının oluşması için önemli uygulamalardan biridir. İş kanıtı ile blockchain sisteminde kullanıcıların kazanmadıkları fazladan paraya erişim sağlamalarının ya da çift harcama yapmalarının önüne geçilir. 

Özellikle dijital para piyasasındaki coin’lerin bir defadan fazla kullanımı söz konusu olsaydı; mevcut kripto para biriminin değerinin çok kısa süre içerisinde düşmesi beklenirdi. Dolayısıyla pek çok dijital para biriminde olmazsa olmaz içeriklerden biri olarak iş kanıtı uygulamaları öne çıkar. 

Coin piyasası merkez dışı olması ve pek çok açıdan denetlenemez özelliği nedeniyle belli güvencelere ihtiyaç duyar. İş kanıtı ile kripto para platformlarının uygulamaları ve geleceğine dair güvenlik hedeflenir. Çift harcama sorununun önüne geçmeyi amaçlayan ve mevcut sanal para biriminin değerini koruyan uygulamalar bütünü, blockchain piyasası dahilinde iş kanıtının kapsamına girer.

Blockchain Nasıl Çalışır?

Blok zinciri bilgisayar terminolojisi içerisinde yer alan ve birbirine zincir mantığı ile bağlı bloklardan oluşan kapsamlı bir işlem kayıt defteri olarak bilinir. Birbirine bağlı şekilde ilerleyen ve her blokta bir önceki blokla bağlantı sağlayan bilgilerin bulunduğu ve işlem kayıtlarının depolandığı yer; dijital defterdir. 

Blockchain teknolojisi merkez dışı, dağınık, anonim, denetlenemez ve kamusal olsa da bozulamaz niteliğe sahiptir. Dolayısıyla bu teknolojinin çalışma prensibi belli kaynaklara bağlı olarak şekillenir. Bir blok zinciri hem bozulamaz hem de herkes tarafından erişilebilir özelliklere sahiptir. Bu nedenle madenci adı verilen pek çok uzman ve bilgisayar bilimci blockchain sistemine bilgisi oranında dahil olur. 

Blok zincir sisteminin iki temel özelliği dikkat çeker. Birincisi değiştirilemez oluşudur. Bu uygulama sistemde sayısız kopyaya sahip olan kayıt defterindeki bütün blokların değiştirilmeden işlem yapılamaz olduğunu ifade eder. Aynı şekilde blok zincirinde bulunan bir blok diğerine bilgi açısından bağlı olduğu için sistemin genel çalışma prensibi önceki bilgileri işleyerek kurulur.

Başta tedarik zinciri kontrolü olmak üzere pek çok uygulama ile ilgili olarak blok zincirleri teknolojisinin kullanımı tercih edilmeye başlanmıştır. Daha önceleri güven oluşturması amacıyla pek çok aracının kullanımı söz konusu iken bugün blockchain sisteminin kendi içindeki kontrol mekanizması ile işlemler farklı yürütülür. İnsanların kontrolünde gerçekleşen çok sayıda prosedürün blok zincir aracılığı ile şeffaf ve eksiksiz olarak sürdürülmesi amaçlanmaktadır. Kimi otoritelere göre blok zincir teknolojisi internetin ortaya çıkışından itibaren en inovatif icat olarak kabul edilmektedir.

Blockchain Türleri Nelerdir?

Blockchain sistemi genel, özel, karma ve konsorsiyum olmak üzere temel 4 türe ayrılır. Bu türler vasıtasıyla sistemin çalışma prensipleri farklılık gösterir. Her bir blok zinciri türünün kendine ait avantaj ve dezavantajları bulunur. Blok zincirleri kapsamında işlem yapmak isteyen madenci ve yatırımcıların en doğru blok zinciri çeşidi hakkında bilgi sahibi olması gerekir.

Public (Genel)

Halka açık blok zinciri teknolojisi olarak bilinen genel blockchain; izinsiz ve kısıtlayıcı olmayan bir şekilde hizmet verir. İnternet vasıtasıyla mevcut kişilerle bir düğüm için blok zincirine dahil olmak ve karmaşık programlamaları yürütmek söz konusudur. 

Kullanıcıların geçmiş ve mevcut kayıtlara erişme yetkisi bulunmasının yanı sıra ağ üzerinde değiştirilemez olan işlemlerin herkes tarafından doğrulanması gerektiğinde yardım önerisi devreye girer. Ağ prensibinin şeffaf ve ulaşımın güvenli olması genel blockchain sisteminin faydaları arasında yer alır. Bununla birlikte kullanım ya da yönlendirmeyi kısıtlaması ve yavaş olması gibi özellikler uygulamayı zorlaştırabilir.

Private (Özel)

Kapalı bir ağ mantığında olan özel blok zinciri teknolojisi kısıtlayıcı bir yapı ile çalışır ve tek bir mekanizmanın kontrolü altındadır. Diğer blockchain zincirlerine göre daha küçük bir ağa sahip olmasının yanı sıra kurumsal ve izin verilen blok zincirleri olarak da bilinir. 

Kontrol dahilinde olması ve erişime belli bir sınırlandırma getirmesi özel blockchain sisteminin avantajları arasında yer alır. Bununla birlikte daha kısıtlı bir ağa sahip olması yani az sayıda düğüm barındırması sebebiyle daha az güvenilir olarak ifade edilebilir. Kapalı ve özel yapıya sahip oluşu internet üzerinden bağımsız şekilde onaylanma ve denetlenme özelliğini devre dışı bırakır.

Hybrid (Karma)

Özel ve genel blok zincir mantığını bir araya getiren hibrit blockchain; belirli aşamalarda halka açıktır ve bazı şemalarda izne tabidir. Hibrit blockchain hızlı ve ucuz işlem kurulması ile birlikte genel blok zincirine göre ölçeklenebilirlik açısından gelişmiştir. Ancak yükseltme özelliği diğer blok zincirlerine göre daha zordur.

Consortium (Konsorsiyum)

Konsorsiyum blockchain sistemi genel ve özel blok zincirini bir arada sunması nedeniyle hibrit blok zinciri sistemine benzer. Fakat belli bir grup için sınırlı erişim barındıran özel bir blockchain olması yönüyle ayrılır. Bu özelliği nedeniyle blok zincirini kontrol eden tek bir unsura dair gelen riskleri ortadan kaldırmayı hedefler. 

Konsorsiyum blockchain dahilinde prosedürleri belirlenmiş olan düğümler aracılığıyla kontrol gerçekleştirilir. İşlemleri alma, başlatma ve doğrulama aşamalarını barındıran doğrulayıcı bir düğüm mevcuttur. Halka açık yani genel blok zincir sistemine göre daha az şeffaf olma özelliğine sahip konsorsiyum; yine genel blok zincirine göre daha faydalı, ölçeklenebilir ve kapsamlıdır. Çeşitli erişim kontrolleri sunması nedeniyle hibrit ve özel blok zincir türlerine benzer.

Blockchain Hangi Alanlarda Kullanılır?

Blockchain sistemi günümüzde farklı sektörler üzerinde kendisine yer bulan ve özgün kullanım amaçları doğrultusunda değerlendirilen uygulamalar bütünüdür. Blok zinciri teknolojisinin dahil olduğu çok sayıda sektörden söz etmek mümkündür. Kullanıldığı alana göre farklılık kazanabilir ve amaç doğrultusunda özellikleri güncellenebilir bir yapıya sahiptir. Bu nedenle birden fazla alanda başarılı kullanımı ve yaygınlığı söz konusudur.

Her sektör kendisine özgü kullanım amaçları doğrultusunda blockchain sisteminden faydalanır. Günümüzün en önemli sanal uygulamaları arasında yer alan blok zincirinin reel piyasalar üzerinde de etkili olduğu göz önünde bulundurulduğunda; blok zinciri sisteminin geleceğin teknolojisine bağlı olarak başta finans, ticaret, oyun, sağlık ve tedarik zinciri, hayır kuruluşları ve bağış gibi alanlarda yer edindiği bilinir.

Tedarik Zinciri

Tedarik zincirleri pek çok başarılı şirketin merkezinde bulunan uygulamalardan biridir. Emtiaların tedarikçi ve tüketici arasındaki idaresini içeren süreç; tedarik zinciri olarak tanımlanır. Bir sektör dahilinde birden çok paydaşın eş güdümlü hareket etmesinin zorluğu bilinen bir gerçektir. Bununla birlikte blockchain teknolojisi kullanan pek çok sektörün daha şeffaf bir özelliğe kavuşması ön görülmektedir. Şeffaflık özelliğinin temelinde değiştirilemez bir veri tabanına sahip olması yatar. Tedarik zincirinde blok zincirinin temel kullanım mantığı özetle bu şekildedir.

Finans Sektörü

Finans sektörü blok zincir teknolojisinin kullanıldığı bir başka temel alandır. Gerek akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerekse de finans dahilindeki harcamalar kapsamında blok zincirinin alternatif para birimi olarak kullanılması mümkün olur. Farklı unsurların finans dahilinde dijital olarak tasarlanabilmesi ve sanal ortamda alınıp satılabilmesi; hareketli bir blok zinciri platformuyla ortaya konulmuştur. 

Ticaret

Ticaret alanında kullanılan blok zincir teknolojisi hem gayrimenkul gibi alanları kapsar hem de ekonomik ve düşük maliyet gibi iddialarla ortaya çıkar. Blockchain aracılığıyla markaların ürünlerini takip etmesi ve satışlarını yönetmesi son dönemlerde tercih edilen kripto para uygulamalarından birisidir. Aynı şekilde gayrimenkul kapsamında da acente yardımı ve evrak işi gibi ayrıntılar olmaksızın hizmet sunmayı amaçlayan blok zinciri uygulamaları gayrimenkul öğelerinin dijital şekilde tasarlanabilecek örneklerini içerir.

Sağlık Sektörü

Sağlık sektörü blok zincirinin yaygınlık kazandığı alanlardan biri olarak öne çıkar. Açık kaynağa sahip olmasına rağmen güvenli bir yapılanma olma iddiası taşır. Merkez dışı, değişmez bir veri tabanının kullanımı blockchain sisteminin genel yapısını oluşturur. Bu durum sağlık ekipmanları ve uygulamaları açısından sürdürülebilirlik anlamına gelir. Genellikle elektronik sağlık kayıtlarına dair veri yönetimi, sağlık güvenliğinin korunması, bakım merkezlerine dair yönetim aşamaları ve kişisel sağlık veri yönetimi gibi uygulamalar dahilinde blockchain kullanımının yaygınlaşması söz konusudur.

Oyun Sektörü

Oyun sektörünün dünya üzerindeki en önemli eğlence alanlarından birisi haline gelmesi ve sanal bir yapıya sahip olması blok zinciri teknolojisinin bu alana dahil olmasına yol açmıştır. Genellikle oyuncular oyun geliştiricilerin kararları doğrultusunda davranır ve belirli sunucu kapasiteleri dahilinde hareket ederler. Blok zinciri teknolojisi çevrim içi oyunlara dair yönetim, mülkiyet ve idareyi merkeziyetsiz hale getirmek için çalışmaktadır.

Hayır Kuruluşları ve Bağış

Topluluk fonlaması için işlem yapan çevrim içi platformlar uzunca bir süredir blok zinciri uygulamalarını kullanır. Ancak çeşitli çevrim içi platformlar fonlara hâkim bir konumda olduğu için toplanan miktarın önemli kısmı işlem ücreti olarak kesilebilir. Blockchain teknolojisinin akıllı kontratları anlaşma şartlarının bilgisayar kodları aracılığı ile belirlenmesini sağlar. Bu sayede otomatik ve güvenli bir topluluk fonlamasının mümkün olabileceği ön görülür.

Blockchain Teknolojisinin Geleceği

Yukarıda ifade edilen sektörler başta olmak üzere çok sayıda alanda blockchain teknolojisinin kullanımından söz etmek mümkündür. İş dünyası, gayrimenkul sektörü ve yasal sözleşmeler gibi çok sayıda farklı sektör blok zincir teknolojisinden faydalanarak her geçen gün genişlemektedir. 

Deloitte’un 2021 tarihli küresel blok zinciri anketi blok zincir teknolojisine ilginin yoğun olduğunun en açık örneğidir. Anket kapsamında iş dünyasındaki liderlerin yaklaşık %81’inin blok zinciri teknolojisinin büyük oranda ölçeklenebilir özelliğine inandığı ortaya konulmuştur. Ayrıca aynı araştırma kapsamında blok zincir sisteminin ana akım olarak benimsendiği belirlenmiştir. 

Blockchain becerilerinin 2020 yılının sonundan 2021 başına kadar yaklaşık %59 oranında talep artışına sahne olduğu görülmektedir. Dünyadaki en fazla aranan yeterliliklerden birisi haline gelen blok zincir teknolojisinin ilerleyen süreçlerde daha geniş alanlara etki edeceği düşünülmektedir.

Dijital ve somut dünyanın alternatif para birimi olan kripto paralar; kendine has özellikleriyle dikkatleri üzerine çeker. Gerek merkeziyetsiz yapılanması gerekse de sanal içeriklerden faydalanması kripto para birimlerini özel kılan nitelikler arasında yer alır. Blok zincir teknolojisi şüphesiz ki bu yapılanmada önemli bir işleve sahiptir.

Hemen Felixo Exchange’i indirin, 7/24 destek sunan profesyonel kripto platformumuzda BTC, ETH ve diğer altcoinleri güvenle alıp satmaya başlayın!