Merkeziyetsiz Finans olarak tanımlanan DeFi (Decentralized Finance), aracıları kaldırarak finansal işlemleri yeniden inşa eder. Bunu yaparken genellikle kripto para birimini alarak blockchain teknolojisine dayanan finansal bir sistemdir. Herkesin kullanımına açık olan DeFi kavramı, merkezi bir otorite olmadan faaliyet gösterir. Herhangi bir izne dayalı olmayan bu sistem, açık kaynaklı ve şeffaf yapılı bir finansal hizmet ekosistemi yaratmayı amaçlar. Bu sistemde kullanıcılar varlıklarının tüm kontrolüne sahiptir. Finansal hizmetlere kolay erişimi mümkün kılan DeFi, üzerine inşa edildiği modüler altyapı sayesinde kullanıcının yeni finansal ürünler, piyasalar ve hizmetler yaratmasını sağlar.

Merkeziyetsiz Finans, kullanıcı ve işletmelerin gelişmekte olan teknoloji aracılığıyla finansal işlemler yapmasına izin vererek aracıları aradan çıkarır. Bu, güvenlik protokolleri, bağlantı, yazılım ve donanım geliştirmeleri kullanan eşler arası (P2P) finansal ağlar ve D’App’ler aracılığıyla gerçekleştirilir.

İnternet bağlantısı olan her yerden, finansal veri tabanında bulunan finansal eylemleri kaydeden ve doğrulayan bir yazılım kullanarak borç verebilir, ticaret yapabilir ve borç alabilirsiniz. Dağıtılmış bir veritabanına çeşitli konumlarda erişilebilir. Tüm kullanıcılardan veri toplar ve doğrulamak için bir konsensüs mekanizması kullanır. Merkeziyetsiz Finans, kullanıcıların finansal hizmetleri dilediği yer ve zamanda almasını sağlayarak, merkezi finans modellerini ortadan kaldırmayı sağlayan bu teknolojiyi kullanır. DeFi uygulamaları, kişisel cüzdanlar ve ticaret hizmetleri sunarak kullanıcıların varlıkları üzerinde daha fazla kontrol sağlamasına yardım eder.

DeFi Nasıl Çalışır?

DeFi, finansal hizmetleri daha şeffaf ve çalışılabilir bir şekilde çoğaltmak ve yenilemek için akıllı sözleşmeler kullanır. Merkezi finans kuruluşları ve aracılara duyulan ihtiyacı ortadan kaldıran DeFi, bunu akıllı sözleşmeler ile desteklediği sansüre dayanıklı ve izin gerektirmeyen protokol ile gerçekleştirir.

Kripto varlık alışverişi için genel olarak blok zincirleri ve DApp’ler kullanılır. DeFi, çok katmanlı bir mimariyi kullanır. Her katman birbiri üzerine inşa edildiğinden geliştiriciler kendi katmanlarını yeniden düzenler ya da oluşturur.

Yerleşim katmanı olan Settlement Layer’da bulunan Ethereum blok zinciri, sistemin güvenliğini ve ölçeklenebilirliğini sağlar. Bu katmanda ayrıca dağıtılmış defler ve genel bir blok zinciri de bulunur. Ürün gereksinim belirlemede varlık katmanında (asset layer) bulunan değer takas protokolleri geliştirilir. Bu katmanın üstünde de türevler, borç vermek, ödünç alma gibi protokol katmanı (protocol layer) gömülüdür. Uygulamalar katmanı (application layer) ise tüketiciye özel uygulamalar sunar. Bu katmanda temel protokoller tüketici odaklı hizmetlere olanak sağlar. Toplama katmanı (aggregation layer) ise son katmandır. Bu katman yatırımcılara hizmeti sağlamak için önceki katmanlardaki uygulamaları birbirine bağlayan toplayıcılardan meydana gelir.

DeFi Kullanım Alanları

Merkeziyetsiz finans olarak tanımlanan DeFi çok sayıda ürün ve hizmeti barındırır. Ancak bu sektör birbirine bağlı ve entegre edilebilir bir çalışma biçimine sahiptir. Bu nedenle öncesinde kullanım alanları hakkında kapsamlı bilgi edinmek önemlidir.

Borç Alma ve Borç Verme

DeFi protokolleri, aracı olmadan borç alma ve vermeyi kolaylaştırmaya çalışır. Ancak faiz oranları büyük oranda arz ve talebe bağlı olduğundan zamanla değişim gösterebilir. Çoğu durumda borç veren taraf, piyasa değişimlerinde de ödeme alabilmek adına borçluların aldıkları miktardan daha fazla teminatı göstermesi şartını koyar.

Örnek vermek gerekirse; kullanıcı kısa vadeli de olsa 1.000 dolara ihtiyaç duyar. Bu kullanıcı DeFi’nin olmadığı bir durumda Ether ya da Bitcoin birikimini satmak durumundadır. Ancak kullanıcı DeFi’de borç hizmetlerini kullanarak 1.000 dolar kredi alabilmek adına 1.500 dolar değerinde BTC yatırır. Böylece ihtiyacını Bitcoin birikimini kaybetmeden de karşılar ve kredisini ödeyebilir.

Varlık Yönetimi

DeFi’de varlık yönetiminde kullanıcılar tek bir arayüz kullanarak mevduatlarını takip edebilir ve yönetebilir. Bu protokolde fon yatırımı yapan borç verenler, faiz kazandıran pozisyonları temsil eden tokenleri alır. Bu tokenler, bileşik tokenler ve likidite sağlayıcı tokenler olarak adlandırılır. Ancak bu tokenlerin yatırılan ana para ya da ilk etapta yatırılan miktar karşılığında takas edilmesi zorunludur.

Örnek vermek gerekirse; kullanıcı sisteme 200 DAI eklediğinde hesabına 200 DAI değerinde cDAI gönderilir. Kullanıcı likidite havuzuna 200 DAI ve 200 ETH eklediğinde de hesabına LP-ETHDAI gönderir. Kısaca; varlık yönetimi platformları DeFi protokollerinde bulunan çok sayıda pozisyonu yönetmeyi ve karmaşık stratejiler uygulamayı kolaylaştırır.

Vadeli İşlemler

Finansal vadeli işlemlerin birincil ekonomik işlevleri, işlem verimliliğini ve likiditesini artırmanın yanı sıra risk transferi (riskten korunma) ve fiyat keşfidir. Zincir ve zincir dışı satıcılar DeFi vadeli işlemlerini kullanarak açık kripto para platformlarının volatilitesini dengeleyebilir. DeFi, vadeli işlem sözleşmelerinin basit ve kullanıcı dostu bir şekilde ticaret yapmasını sağlar.

DeFi vadeli işlemlerinin geleneksel vadeli işlemlere göre çok yönlü faydaları bulunur. Daha hızlı yerleşim, daha geniş erişim, daha düşük maliyetler ve kullanım kolaylığı bu faydalardır. İnovasyonun kapsamı, özellikle entegre sistemler oluşturma açısından çok daha yüksektir. Ancak bu acil sonuçların üstünde sağlam vadeli işlem platformlarının ve ürünlerinin ortaya çıkması DeFi’nin olgunluğunun bir işaretidir.

Sigorta İşlemleri

Sigorta genel anlamda kullanıcının yaşayacağı bir kayıp karşısında sigorta şirketinden mali koruma veya geri ödeme aldığı bir risk yönetimidir. Bu yönetim stratejisinde yaygın olarak ev, yaşam ve sağlık sigortası satın alınır. Akıllı sözleşmelerde kilit altına alınan kripto paralar, bu sözleşmede bulunan açıklara karşı son derece savunmasızdır. Projelerin kodları çoğu zaman denetlenmiş olsa da, kullanıcılar akıllı sözleşmelerin güvenilir olup olmadığını hiçbir zaman bilemez. Bu nedenle DeFi protokollerinde büyük tutarda fon bulunuyorsa, olası risklere karşı merkeziyetsiz sigorta temin etmek son derece önemlidir.

DeFi Coinleri ve Projeleri

AVAX (Avalanche) Coin

Avalanche; DeFi uygulamaları başta olmak üzere finansal varlıkları, ticaret ve diğer hizmetleri piyasaya sürmede koruyucu işlev gören bir blockchain sistemidir. AVAX, kullanıcıların her türlü varlığın ticaretini yapmasına, akıllı sözleşmeleri ve yeni nesil teknolojileri kontrol etmesine olanak sağlamayı amaçlar ve bu anlamda küresel olmayı hedefler.

UNI (Uniswap) Coin

Uniswap, DeFi tokenlerinin otomatik bir hale getirilmiş ticaretini kolay kılmadaki etkisi ile bilinen bir merkeziyetsiz ticaret protokolüdür. Uniswap, token ticareti ile elde edilen kârı çoğaltır. Bunun yanında işlemlerin otomatik bir sistemde ilerlemesini ve token sahibi olan herkese açık bir platform olmasını da hedefler.

LINK (Chainlink) Coin

Akıllı sözleşmeleri gerçek verilerle bir araya getirmeyi hedefleyen Chainlink, merkeziyetsiz kahin ağı olarak tanımlanabilir. LINK, Chainlink’in kripto para birimidir. LINK, node’ların da ödeme kaynağıdır.

DeFi Sisteminin Avantajları

DeFi’de gerçekleştirilen işlemlerin tümü anonimdir.
Süreç içerisinde üçüncül taraflardan kaynaklanan hatalar yaşanmaz.
İşleyişin her aşaması blok zinciri üzerinde çalışan yazılımlar tarafından gerçekleştirilir.
Sistem tüm kayıtları blok zinciri üzerinde tutar.
DeFi ile gece yarısı bile hızlıca kredi alabilirsiniz. İnternet bağlantınız olduğu sürece pazara her yerden ve her zaman erişim sağlayabilirsiniz.
İşlem gerçekleştirmek için KYC (Know Your Customer)’ye gerek olmaz.

DeFi Sisteminin Dezavantajları

Sistem içerisinde yapılan hataların tümü kullanıcıdan kaynaklanır ve bu sorunlardan yalnızca kullanıcı sorumludur.
Sistemde yaşanan herhangi bir kayıp telafi edilmez.

Felixo, gelişmiş hizmetler sunan bir kripto işlem platformudur ve dünya genelindeki likidite sağlayıcılar ve alanında uzman yatırımcılar için fark yaratan bir destek sunar.

Hemen Felixo Exchange’i indirin, 7/24 destek sunan profesyonel kripto platformumuzda BTC, ETH ve diğer altcoinleri güvenle alıp satmaya başlayın!

Yazan Buket Başol

Gazi Üniversitesi Bilgisayar Programlama bölümünden ve Anadolu Üniversitesi Marka İletişimi bölümünden mezun oldum. Çeşitli eğitim kurumlarında tasarım odaklı düşünce, kullanıcı deneyimi, pazarlama, pazarlama stratejisi, iletişim gibi alanlarda bireysel ve kurumsal eğitimler verdim. Global ölçekli firmaların pazarlama departmanlarına danışmanlık yaptım. 2010 yılından beri teknoloji, yazılım, finans alanında hizmet veren kurumlar ile çalışıyorum. Blockchain ve kripto para teknolojileri ile 2017’den beri ilgileniyorum. 2021’den beri Felixo Exchange’de Pazarlama Direktörü olarak çalışmaya devam ediyorum. Aynı zamanda Blockchain, Kripto para, NFT ve Metaverse gibi konularda araştırma ve analizlerimi Felixo Blog’ta yazıyorum.

Comments are closed.