NFT Nedir? Ne İşe Yarar? 

Kripto paraların ortaya çıkışının ve yükselişinin ardından yeni kripto varlıklar gündeme geldi. Bunlardan en popüleri ise NFT oldu. Finans ve sanatı birleştiren ve tüm dünyada büyük ses getiren NFT’yi yakından tanımak ve bu yeni dünyayı daha iyi anlamak için içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz. 

NFT Nedir?

İngilizce açılımı ‘Non-fungible Token’ olan NFT, Türkçeye “değiştirilemez / takas edilemez token” olarak çevrilebilir. NFT’ler sanat ve müzik eserleri, oyunlar gibi gerçek dünyada karşılığı bulunan fikri eserleri temsil eden kripto varlıklardır. Tıpkı kripto paralar gibi NFT’ler de blok zinciri üzerinde oluşturulur. Ethereum blok zincirinde oluşturulan NFT’ler, diğer blok zincirleri tarafından da desteklenir. NFT’ler dijital eserleri blok zincirinde; özgün, kopyalanamaz, doğrulanabilir ve ticareti yapılabilir hale getirir. Kripto paralar arasında alım satım işlemleri yapabilirsiniz ancak bir NFT’yi başka bir NFT ile değiştiremezsiniz. Örneğin 1 dolar ödeyerek aynı değere sahip Bitcoin alabilirsiniz ama bir NFT karşılığında başka bir NFT alamazsınız. NFT’nin “değiştirilemez token” olarak adlandırılmasının nedeni de budur. 

NFT’ler dijital eserlerin yaratıcılarının kim ve mülkiyet haklarının kime ait olduğunu gösterir. Genellikle kripto para birimleri ile çevrimiçi ortamda alınır satılır. Aslında ilk NFT’ler genellikle daha önce internet ortamında bulunan video klipler ya da sosyal medyada zaten dolaşımda olan dijital sanat eserleriydi. Peki, insanlar kolaylıkla bir ekran görüntüsünü alabilecekleri ya da ücretsiz olarak bilgisayarlarına indirebilecekleri bu eserlere neden milyon dolarlar harcar hale geldi? Bunun başlıca nedeni NFT alıcısının yerleşik kimlik doğrulaması ile orijinal esere ve o eserin haklarına sahip olabilmesidir. 

NFT’nin geçmişi aslında 2014 yılına dek uzanıyor. Bilinen ilk NFT olan Quantum isimli video klip, Kevin McCoy ve Anil Dash tarafından Mayıs 2014’te yaratıldı. NFT’ye günümüzdeki popülaritesini kazandıran ise Beeple adıyla tanınan sanatçı Mike Winkelmann’ın “Everydays – The First 5000 Days” isimli eserinin ünlü müzayede evi Christie’s tarafından Mart 2021’de düzenlenen bir müzayedede 69.3 milyon dolara alıcı bulması oldu. Bu haberin hemen ardından Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’in ilk tweet’inin NFT’sini 2.9 milyon dolara satması NFT çağının başladığının habercisi oldu. 

Önemli NFT Terimleri

NFT’leri daha iyi anlamak ve NFT piyasasında işlem yapmaya başlamak için bazı temel terimleri detaylıca öğrenmek oldukça önemli. İşte, NFT dünyasına dair önemli terimler: 

NFT Pazarı / NFT Pazar Yerleri

NFT oluşturmak, satın almak ve satmak, NFT koleksiyonunu saklamak için bir NFT platformuna üye olmak gerekir. NFT pazaryerlerinin çoğunda işlemler, belirli ücretler ve komisyonlar karşılığında gerçekleştirilir. Söz konusu ücret ve komisyonlar, her pazar yerinde farklıdır. NFT pazar yerlerinin çoğu tüm NFT türlerini bünyesinde barındırırken sadece belirli eserlere odaklanan niş pazar yerleri de mevcuttur. Pazar yerleri arasından size en uygun olanı seçerek NFT dünyasını keşfetmeye başlayabilirsiniz. En popüler NFT pazar yerleri şu şekilde sıralanabilir:

• OpenSea: NFT pazar yerlerinin en ünlüsü OpenSea’dir. Dünyanın en büyük NFT pazar yeri olan OpenSea, işlem hacmi ve NFT çeşitliliği ile pazarın lideri konumundadır. Çok sayıda farklı token ile ödeme yapmayı destekleyen OpenSea, kullanıcı dostu arayüzüyle NFT dünyasına yeni adım atanlar için idealdir. 
• Rarible: Her tür NFT’nin satışa sunulduğu, Ethereum tabanlı bir pazar yeri olan Rarible’da sadece platforma özel bir token olan Rarible (RARI) ile işlem yapılabilir. 
• Foundation: NFT üreticilerinin sadece davetiye ile üye olabildiği Foundation’da işlemler, MetaMask cüzdanıyla ve Ether ile yapılır. Foundation, kullanıcı dostu arayüzü ile öne çıkar. 
• Nifty Gateway: Beeple ve müzisyen Grimes gibi popüler dijital sanatçıların tercih ettiği Nifty Gateway, küratörlü bir platform olması açısından diğer pazar yerlerinden ayrılır. Koleksiyonlar, sadece belirli bir süreliğine açık artırmaya sunulur. 
• Kalao: Kalao (KLO), sanal gerçekliği Avalanche blok zinciri ile entegre eden bir NFT ekosistemi olarak tanımlanabilir. NFT oluşturma, satın alma ve satma imkanı sunan Kalao, hız ve düşük işlem ücretleri vadediyor.
• Hicetnunc: Hicetnunc (HEN), kripto sanat pazarını merkeziyetten uzaklaştırmayı hedefleyen deneysel bir açık kaynaklı NFT platformudur. 

Mint Etmek

Mint etmek yani ‘minting’, en yalın ifadeyle dijital bir eserin Ethereum blok zincirinde NFT’ye dönüştürme sürecini ifade eder. NFT’ye dönüştürülen eser, blok zincirinde sonsuza kadar saklanır, değiştirilemez, silinemez. Minting işlemi PNG, JPG, GIF, MP3 veya MP4 formatında basit bir dijital dosyayı NFT pazar yerlerinde alınıp satılabilen bir kripto varlığa dönüştürür. NFT üreticisinin yapması gereken ilgili dosyayı NFT pazar yerine yüklemek, eserin özelliklerini eklemek, telif ücreti belirlemek ve satışa çıkardığı NFT’yi listelemektir. Üretici dilerse oluşturduğu NFT’yi takip edebilir ve eseri her el değiştirdiğinde satıştan belirlediği miktarda komisyon alabilir. Bu komisyonlar, NFT dünyasında ‘royalties’ olarak adlandırılır. 

NFT Cüzdan

NFT oluşturabilmek ya da NFT alım satım işlemleri yapabilmek için bir NFT cüzdanına sahip olmak gerekir. NFT cüzdanı, blok zinciri protokolünü destekleyen bir kripto para cüzdanı olarak tanımlansa da aslında cüzdan NFT’leri veya kripto paraları depolamaz. Cüzdan, varlıklarınızın blok zincirindeki konumuyla ilgili bilgileri saklar ve özel bir anahtar aracılığıyla bu varlıklara erişim sağlar, onların takibini mümkün kılar. NFT cüzdanı seçerken aşağıdaki kriterlere dikkat etmek önem taşır: 

• NFT pazar yeri ile uyumluluk: NFT cüzdanınızı seçmeden önce hangi pazar yerinde işlem yapacağınıza karar vermelisiniz. Bazı pazar yerleri sadece tek bir cüzdanı destekliyor olabilir. 
• Güçlü güvenlik altyapısı: Dijital ortamda güvenlik sağlamak için NFT’lerinizin saklanacağı cüzdanın iki aşamalı güvenlik gibi ekstra mekanizmalara sahip olması idealdir. 
• Kullanıcı dostu arayüz: Başlangıçta NFT dünyasına uzak olsanız bile işlemlerinizi yaparken kullanım kolaylığı sunan, anlaşılır yönlendirmelere sahip olan cüzdanları sorunsuz kullanabilirsiniz. 
• Blok zincirleri arasında uyumluluk: Çoğu NFT pazar yeri Ethereum blok zinciri üzerinde çalışır. NFT cüzdanınızın da başta Ethereum olmak üzere farklı blok zincirlerini desteklemesi önemlidir. 
• Çoklu cihaz desteği: Hem mobil cihazlarınızda hem de bilgisayarınızda kullanabileceğiniz bir NFT cüzdanı ile işlemlerinizi istediğiniz şekilde yapabilirsiniz.

NFT Nasıl Yapılır?

Teknik olarak herhangi bir dijital dosyayı NFT’ye dönüştürerek satışa sunmak mümkündür. NFT olabilecek dijital varlıklardan bazıları şunlardır: 

• Resimler
• İllüstrasyonlar
• GIF’ler
• Müzik eserleri
• Video klipler
• Video oyunları
• Tweet’ler

Minting yöntemi ile NFT oluşturmak için MetaMask, Coinbase Wallet, WalletConnect gibi bir kripto para cüzdanına ve ödeme yapabilmek için bir miktar Ether’e sahip olmak gerekir. Platformdan platforma değişiklik gösterse de genel hatlarıyla adım adım NFT yapımı şu şekildedir:

• Öncelikle OpenSea, Rarible, Mintable, Nifty Gateway gibi bir NFT platformunda kişisel profilinizi oluşturun ve Ethereum cüzdanınızı bu platforma bağlayın. 
• Oluşturduğunuz sanat eserini ‘Create/Oluştur’ butonuna tıklayarak platforma yükleyin.
• NFT’nizin adını ve diğer özelliklerini ilgili alanlara girdikten sonra fiyatını belirleyin. 
• Bu aşamada NFT’nizin bağlı olacağı blok zincirini seçmelisiniz. Ayrıca NFT’nizi bir adet mi üreteceğinizde yoksa sınırlı sayıda da olsa çoğul üretim yapabilirsiniz. 
• Tüm bilgilerinizi kontrol ettikten sonra NFT’nizi oluşturabilirsiniz. Bazı bilgiler değiştirilemeyeceğinden bilgilerin doğruluğundan emin olmanız önemlidir.
• Son olarak oluşturduğunuz NFT’nin sayfasına giderek ‘Sell/Sat’ butonuna tıklayarak NFT’nizi satışa çıkarabilirsiniz. Bu aşamada eseriniz için sabit bir fiyat belirleyebilir ya da NFT’nizi açık artırmaya çıkarmayı tercih edebilirsiniz.
• Ardından listeleme yaparak NFT’nizin daha görünür olmasını sağlayabilirsiniz.

Ether’e ek olarak Avalanche platformunda da NFT oluşturabilirsiniz: 

• Avalanche platformunda NFT oluşturmak için öncelikle wallet.avax.network adresi üzerinden Avalanche cüzdanı oluşturun. İşlem yapabilmek için Avalanche cüzdanınıza AVAX transfer etmelisiniz.
• NFT üretmeye başlamak için Studio menüsü altından New Family butonuna tıklayarak koleksiyonun ismini, sembolünü ve kaç adet token oluşturacağınızı belirleyebilirsiniz.
• Ardından Studio sayfasına geri dönerek Mint Collectible butonuna tıklayın. NFT’nizi oluşturmak için öncelikle görsel ekleme alanına NFT için kullanacağınız görseli yüklemeniz ve görsel linkini NFT sayfasındaki ilgili alana girmeniz gerekir.
• Açıklama kısmına NFT’nizle ilgili detaylı bilgileri girin, token adetini belirleyin ve Mint butonuna tıklayarak NFT’nizi oluşturabilirsiniz.

NFT Nasıl Alınır?

Dijital sanata ilgi duyduğunuz için ya da yatırım amaçlı NFT koleksiyonu oluşturmak istiyor olabilirsiniz. Peki, işe nereden başlayacağınızı bilemiyor musunuz? NFT satın almak için hangi kripto para cüzdanını ve hangi NFT platformu kullanacağınıza karar vermelisiniz. Ardından platforma göre değişmekle birlikte aşağıdaki adımları kullanarak NFT satın alabilirsiniz. 

• NFT işlemlerinde kripto para kullanıldığı için öncelikle MetaMask, Coinbase Wallet, WalletConnect, Fortmatic gibi bir kripto para cüzdanına ve kripto paraya sahip olmalısınız. 
• NFT platformları genellikle Ether (ETH) ile işlem yaptığından Ether satın almanız gerekebilir. Tüm kripto para işlemlerinizi Felixo Exchange üzerinden güvenle gerçekleştirebilirsiniz.
• OpenSea, Rarible, Mintable, Nifty Gateway gibi yaygın kullanılan bir NFT platformunda profil oluşturun ve kripto para cüzdanınızı profilinize bağlayın. 
• ‘Explore/Keşfet’ butonuna tıklayarak listelenen sanatçıları ve NFT’leri detaylıca inceleyebilirsiniz. Beğendiğiniz NFT’yi satın alarak koleksiyonunuza ekleyebilirsiniz. Bu aşamada ağ üzerinde işlemi tamamlamak için ‘gas fee’ ödemeniz gerekebilir. Yüksek hacimli işlemlerde gas fee de paralel olarak yükselebilir.

NFT Nasıl Kullanılır?

Blok zinciri teknolojisi ve NFT’ler, sanatçılara ve içerik üreticilere dijital eserleri üzerinden para kazanmaları için eşsiz bir fırsat sunar. Sanatçılar, eserlerini satmak için galerilere veya müzayede evlerine gitmek zorunda kalmaz. Bunun yerine, sanatçı bir NFT olarak doğrudan tüketiciye satabilir. NFT oluştururken belirli bir komisyon belirleyen sanatçılar, eserleri her el değiştirdiğinde telif kazancı, yani NFT dünyasındaki adıyla ‘royalties’ elde edebilir. 

NFT’leri yatırım amaçlı kullanmak da mümkündür. Tıpkı bir sanat koleksiyoneri gibi kendi NFT koleksiyonunuzu oluşturabilir, satın aldığınız NFT’leri yeniden satışa koyarak ya da açık artırmaya çıkararak kazanç elde edebilirsiniz. 

NFT Projeleri

NFT ile sanatçı, koleksiyoner ya da yatırımcı olarak ilgileniyorsanız en çok ses getiren NFT sanatçılarını ve onların başarılı projelerini öğrenebilir, böylece gündemin nabzını tutabilirsiniz. İşte, en popüler yerli ve yabancı NFT projeleri:

Axie Infinity: Mart 2018’de yayınlanan Axie Infinity; Ethereum blok zinciri üzerine kurulu, NFT temelli bir ticaret ve savaş oyunudur. Oyuncular “Axies” olarak bilinen ve NFT olarak kurgulanan karakterleri toplayarak, üreterek, yükselterek ve takas ederek token kazanabilir. Oyunda AXS isimli özel token geçerlidir. 

CryptoPunks: New York merkezli yazılım şirketi Larva Labs’ın kurucuları Matt Hall ve John Watkinson, 2017 yılında 10 bin adet birbirinden farklı, tuhaf görünümlü karakter üretebilen yazılım programı oluşturdu. CryptoPunks adı verilen ve her biri blok zinciri üzerinde kayıtlı olan ve müzayedelerde çok yüksek fiyatlara alıcı bulan bu karakterler, NFT piyasasının günümüzdeki popülaritesinde büyük paya sahiptir. 

Bored Ape Yacht Club: Bored Ape Yacht Club (BAYC), 10 bin adet birbirinden farklı Bored Ape isimli maymun avatarından oluşan bir NFT koleksiyonudur. Nisan 2021’de piyasaya sürülen koleksiyondaki tüm NFT’ler bir hafta içerisinde tükendi. Hatta koleksiyonda yer alan bir NFT, Sotheby’s müzayede evinde 3,4 milyon Amerikan dolarına alıcı buldu. 

NBA Top Shot: NBA Top Shot, NBA’in resmi NFT pazar yeridir. NBA Top Shot’ta ‘moment’ ismi verilen ve NBA tarihinin ikonik anlarının yer aldığı görsellerden oluşturulan NFT’ler yer alır. 

Pak: Pak ismiyle tanınan Murat Pak, aslında 20 yılı aşkın süredir tasarım, kodlama, dijital sanat alanlarında çalışan bir sanatçıdır. Şubat 2020’de NFT piyasasına adım atan ve kısa sürede büyük başarıya ulaşan Pak’ın tek bir NFT’nin çok sayıda NFT’ye bölünmesiyle fark yaratan Merge isimli NFT projesi, Aralık 2021’de Nifty Gateway’de satışa sunuldu. İki gün süren açık artırmanın sonunda 28.983 koleksiyoncu, toplam 312.686 adet Merge NFT’si satın aldı ve toplamda 91.8 milyon dolarlık satış elde edildi. Bu da Pak’a “eserleri en pahalıya satılan NFT sanatçısı” unvanını kazandırdı.

Tarık Tolunay: Kendisini ‘kentçizer’ şeklinde  tanımlayan Tarık Tolunay, Mart 2021’de Fractal Istanbul isimli eserini NFT olarak satışa sundu ve 36 bin dolara alıcı buldu. Böylece Tolunay, Türkiye’den yapılan ilk büyük çaplı NFT satışlarından birini gerçekleştirdi.

Selçuk Erdem: Ünlü karikatürist Selçuk Erdem, Fluffy Polar Bears isimli projesi ile NFT dünyasında yerini aldı. Erdem’in kutup ayısı çizimlerinden oluşan ve 9999 adetli bir koleksiyon olan Fluffy Polar Bears, OpenSea üzerinden satışa sunuldu.

Uğur Gürsoy: Uykusuz çizeri Uğur Gürsoy’un 2007 yılında hayat verdiği efsanevi karakteri Fırat, NFT dünyasında yerini alan çizgi karakterlerden. Kalao üzerindan satışa sunulan Fırat koleksiyonunda 4999 adet NFT var. Gürsoy, daha önce CryptoGrandpa isimli bir NFT koleksiyonu hazırlamıştı. 

Cem Yılmaz: Ünlü komedyen Cem Yılmaz da NFT piyasasında başarılı projelere imza attı. Ekim ve Kasım 2021’de çizimlerini NFT olarak satışa sunan Yılmaz’ın eserleri kısa sürede alıcı buldu.

Refik Anadol: Yapay zeka ve veri bilimini kullanarak ürettiği özgün ve çarpıcı eserleri ile tüm dünya çapında haklı bir ün kazanan medya sanatçısı Refik Anadol, NFT projeleriyle de büyük ses getirdi. Anadol’un OpenSea’de yayımlanan Machine Hallucinations – Nature Dreams : AI Data Sculpture 2021 1/1 isimli NFT’si yaklaşık 1.2 milyon dolara satıldı.

Serkan Altuniğne: Serkan Altunigne Bobo tipini kendi köpeğinden yola çıkarak 2014 yılından itibaren önce Penguen akabinde Uykusuz dergilerinde çizdi. 2018 yılından itibaren düzenli olarak instagram hesabından yayımlamaya başladı. Bobo karakteri 120 binden fazla hayran topladı. Random generate avatar olarak NFT projesi haline de dönüştürdü. Serkan Altunigne Bobo maceralarını hala çizmeye devam ediyor. Bir yandan da animasyon dizi olması için görüşmelerini ve çalışmalarını sürdürüyor.

Siz de gerekli adımları takip edip NFT oluşturmaya ya da NFT alım satım işlemlerine başlayabilirsiniz. Hemen Felixo Exchange’i indirin, 7/24 destek sunan profesyonel kripto platformumuzda BTC, ETH ve diğer altcoinleri güvenle alıp satmaya başlayın!