Proof of Work Nedir? Proof of Stake Nedir?

Birçok kripto para, kendisine eklenen bilginin geçerli olup olmadığını doğrulamak için fikir birliği mekanizmalarından destek alır. Bu, aynı token ile iki işlem yapmayı yani double spending olayını ve blockhain’e yüklenen geçersiz veri varlığını engellemeye yöneliktir. Kripto para ekosistemi bünyesinde pek çok fikir birliği mekanizması olsa da hepsinin amacı aynıdır. Fakat özellikle doğrulama konusundaki standartları ve ödüllendirme konusundaki yöntemleri farklılık gösterebilir.

Kripto para platformundaki en popüler iki fikir birliği mekanizması Proof of Work (PoW) ve Proof of Stake (PoS) olarak bilinir. Yazımızda bu iki sisteme ait detayları sizler için açıklıyoruz. 

Proof of Work (İş Kanıtı) Nedir?

Proof of Work (İş Kanıtı), bir sistemin işleyişini aksatmak isteyen saldırıların ve e-mail aracılığıyla gönderilen spam mesajlarının engellemesi üzerine çalışan bir protokoldür. Proof of Work protokolü ilk olarak 1993 yılında Dwork ve Naor adlı bilgisayar uzmanlarının yazdığı bir makalede ortaya çıkmış, 1999 yılında ise Jakobsson ve Juels adlı araştırmacılar sayesinde literatüre kazandırılmıştır.

Kripto para platformunda Proof of Work denildiğinde akla belirli bir iş için yeterli miktarda emek sarfedilmesi gelir. Başka bir deyişle, blockchain ağı üzerinde orijinal bir fikir birliği algoritması olarak da adlandırılabilen Proof of Work, yapılan işlemleri onaylamak ve zincire eklemek üzere yeni blokları oluşturmak amacıyla kullanılır. Bu algoritma üzerinde yer alan madenciler, ağdaki işlerini tamamlamak ve ödül kazanmak için rekabet halinde olurlar. Madencilerin temel hedefi mümkün olan en çok işlemi içeren bir blok oluşturmak ve bu bloğun da birtakım kurallara uygun olmasını sağlamak amacına dayanır. Uygun bloğu bulan madenci Bitcoin ile ödüllendirilir. Bu noktada doğru bloğu bulmak için yapılan çalışmaya iş ispatı yani “Proof of Work” adı verilir. Madencilerin temel çalışma ilkesi, karmaşık matematiksel problemleri çözmek ve çözümü de kanıtlamak üzerine kurulur.

Proof of Work Nasıl Çalışır?

Bitcoin de dahil olmak üzere diğer birçok kripto para birimi, merkezi olmayan düğümlerin yani node’ların bir araya gelerek oluşturduğu ağların koruduğu blok zinciridir. Bu zincirin temel görevi ağın sürekliliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamaktır. Ağ üzerinde yer alan madencilerin görevi blok zincirine yeni bloklar eklemektir. Bu bloklar eklenirken bazı karmaşık matematiksel işlemlerin çözülmesi gerekir. Bu problemleri çözmek oldukça zor olduğundan güçlü işlemcilere ihtiyaç duyulur.

Matematiksel problemi çözen ve blok zinciri üzerindeki işlemleri doğrulamayı başaran ilk madenci, bu bilgiyi ağda yayınlar. Böylece hem belirlenen kripto para ödülünü hem de ödenen işlem ücretlerini kazanır. Ağda yayınlanarak doğrulanan işlemler blok zincirindeki dağınık defter sistemine kaydedilir. Böylece ağ üzerindeki tüm kullanıcılar ilgili blok zincirin bir kopyasını indirebilir ve eşzamanlı onaylanan tüm blokların doğrulamasını yapabilir.

Proof of Work Sisteminin Avantajları ve Dezavantajları 

Proof of Work protokolünün en önemli avantajı, sisteme harici müdahale yapılmasını engellemektir. Madencilerin ortaklaşa şekilde ortaya çıkardığı ve ASIC olarak bilinen yüksek işlemci gücüne sahip cihazlar, sisteme müdahale etmek isteyenleri engeller. Böylece sistem güvenliği etkin olarak sağlanabilir.

Güvenliğin had safhada olması protokolün en önemli avantajı olsa da tam da bu noktada bir dezavantaj oluşur. Çünkü ASIC ve benzeri muazzam yüksek işlemci gücü barındıran cihazlar çok fazla elektrik enerjisine ihtiyaç duyar. Bu sebeple sürekli olarak bu tür cihazların çalışması ciddi elektrik tüketimi anlamına geldiğinden bu tüketimler doğa aktivistleri tarafından tartışılmaya başlamıştır. Başka bir deyişle, Proof of Work protokolünün bu durumu en önemli dezavantaj olarak dikkat çeker.

Proof of Work Coinleri

Proof of Work protokolünün dünya çapında en ünlü coin’leri şunlardır:

• Bitcoin (BTC)
• Ethereum (ETH)
• Litecoin (LTC)
• ZCash (ZEC)
• Ravencoin (RVN)
• Monero (XMR)

Proof of Stake (Hisse Kanıtı) Nedir?

Hesaplama gücü yerine dijital varlık sahipliğini esas alan Proof of Stake (Hisse Kanıtı) protokolü, Proof of Work sistemine alternatif olarak geliştirilmiştir. Hesaplama gücü yerine daha çok dijital varlık sahipliğini ele alır. 2012 yılında yayınlanan bir makaleye göre, Proof of Stake protokolünün Bitcoin madenciliği için gerek duyulan enerji tüketimi ile birlikte bazı diğer problemleri ortadan kaldırmaya odaklandığı belirtilmiştir. Proof of Stake protokolünü ilk kullanan kripto para birimi ise Peercoin’dir.

Bitcoin madenciliği çok yüksek enerji tüketimine ihtiyaç duysa da Proof of Stake protokolü ağ gücünü işlemci gücünden almaz. Proof of Stake bünyesinde bir sonraki blok üretimi için birkaç kombinasyonu aynı anda gerçekleştiren operatörler mevcuttur. Bu sebeple Proof of Stake protokolünün birden fazla alt türü bulunur.

Proof of Stake protokolünün en önemli özelliği, hesaplama gücü yerine daha çok sermaye gücünü ön planda tutmasıdır. Bu sebeple bir işlem yaparak sürece başlamak yerine, istiflenebilecek bir varlığa sahip olmak çok daha önemlidir. Diğer bir deyişle, Proof of Stake protokolünde elinde daha fazla kripto para bulunan bir kullanıcı ağ üzerindeki gücünü de artırabilir. Yani, cüzdanında daha fazla varlık bulunan kişilerin doğrulayıcı olma ihtimali de artar. Nitekim “Staking” terimi de buradan gelir. İşlem onaylayarak daha fazla kazanç elde eden cüzdan sahibi, gelirden daha fazla pay alır.

Proof of Stake Nasıl Çalışır?

Proof of Stake protokolünde işlem doğrulamak ve gelirden daha fazla pay almak isteyen kullanıcılar, sahip oldukları kripto para varlıklarını doğrulama işleminde kullanmak üzere kilitler. “Staking” yani gelirden pay almak olarak adlandırılan bu işlemde kullanılmak istenen cüzdan tutarı, kilit kaldırılana kadar kullanılamaz ve kullanıcı hissesi olarak ağ üzerinde sabitlenir.

Proof of Stake protokolü kullanan kullanıcılar, blok doğrulama ödülleri ile diğer kullanıcıların ödemiş olduğu madenci ücretlerini hisseleri ile orantılı olacak şekilde paylaşır. Tıpkı halka açık bir şirketin hisselerinden pay almaya benzetilen bu işlemde daha fazla hisse sahibi olan kişiler, şirketin dağıttığı kârdan daha fazla pay alır. Böylece daha fazla kripto para kaynağını “staking” için ayıran kullanıcılar, gelirden daha fazla pay alacaktır.

Doğrulayıcı olabilmek için ağ tarafından rastgele seçim süreci başlatılır. Ayrıca, içindeki kişilerin her gün değiştiği komiteler 128 kişiden oluşur ve yine her gün rastgele gruplara ayrılır. Yeni bir işlem bloğu oluşturularak block zinciri veri tabanına ekleme yapıldığında Proof of Stake protokolü bloğun doğruluğunu onaylamak için o an hazırda bulunan birden fazla komiteyi görevlendirir. Böylece seçilen komitedeki doğrulayıcılar hem diğer blokların doğruluğunu teyit etmek hem de blok tamamlamak görevi karşılığında ödül olur. Ancak seçilen doğrulayıcı o an çevrimdışı ise ya da kendisine verilen görevi doğru olarak yapmıyorsa ceza alır.

Proof of Stake Sisteminin Avantajları ve Dezavantajları

Proof of Stake daha yaşanılabilir ve temiz bir dünya için daha az elektronik atık çıkaran önemli bir mekanizmadır. Kripto para madenciliği yapmak için yüksek elektrik enerjisi ve pahalı donanımlara ihtiyaç duyulduğu bilinir. Oysa ki Proof of Stake protokolünde hem eskiyen elektronik donanımlar kullanılmayarak e-atık sorunu oluşmaz hem de enerji tüketimi daha az olur. Diğer yandan pahalı teknik donanım gerektirmeyen bu sistemde, daha fazla kişi doğrulayıcı olarak ağa katılabileceğinden, daha güvenli bir ortam oluşabilir.

Proof of Stake protokolünün dezavantajı ise kazancın yatırım miktarıyla doğru orantılı olması ve/yani daha varlıklı yatırımcıların bir adım önde olmasıdır. Çünkü ağ üzerinde kripto para kilitleme sistemi ile çalışan bu madencilik türü, varlıklıların daha fazla para kilitlemesi ile daha çok kazanılmasına olanak verdiğinden halen eleştiri almaya devam eder.

Proof of Stake Coinleri

Tüm dünyada en çok tercih edilen PoS kripto para coin’lerinden en popüler olanları şunlardır:

• Cardano
• Solana
• Algorand
• Tezos
• Celo
• Mina
• Vega Protokol
• BitShares

Proof of Work ve Proof of Stake protokolleri hakkında daha fazla detaylı bilgi almak ve kripto para platformuna giriş yapmak için hemen Felixo Exchange’i indirin, 7/24 destek sunan profesyonel kripto platformumuzda BTC, ETH ve diğer altcoinleri güvenle alıp satmaya başlayın!